Jak witaminy z grupy B wspierają serce i układ krążenia seniorów?

Zdrowe serce i sprawny układu krążenia to podstawa dla seniorów (1). W końcu wydolny układ krwionośny odpowiada za transport składników odżywczych i tlenu do każdej komórki naszego ciała. Wśród składników, które odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu krążenia, warto wymienić witaminy z grupy B. Jednakże jak wpływają one na serce?

Serce i układ krążenia u seniora – jak o nie dbać?

Osoby powyżej 65 roku życia powinny szczególnie dbać o swoje zdrowie. Zmiany, które nawet nie zawsze są wynikiem chorób, a mogą być związane po prostu z postępującym wiekiem, przyczyniają się do ograniczenia zdolności do regeneracji u osób starszych. Wśród układów, na które należy zwrócić szczególną uwagę jest właśnie układ krążenia (1). Co zatem robić, aby zadbać o serce seniora?

Zgodnie z Piramidą Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszym zaleca się zwrócić uwagę na kilka kluczowych obszarów:

• Zdrowa dieta:
  • Jej podstawę powinny stanowić warzywa i owoce, które dostarczają wielu cennych składników takich jak np. błonnik i polifenole, które istotnie zmniejszają ryzyko i śmiertelność z powodu chorób układu krążenia.
  • Następnie pełnoziarniste produkty zbożowe, nabiał, a także chude mięso, nasiona roślin strączkowych i ryby – wszystkie te produkty powinny być uzupełnieniem diety.
  • W najmniejszej ilości zaleca się produkty będące źródłem tłuszczu: oleje roślinne, orzechy i nasiona.
  • Warto wiedzieć, że to właśnie kwasy omega – 3, obecne w rybach, a także niektórych olejach (np. lnianym) i orzechach (np. włoskich) są szczególnie zalecane w profilaktyce chorób układu krążenia.
• Aktywność fizyczna: regularne ćwiczenia, dopasowane do stanu zdrowia i kondycji, takie jak np. spacery czy pływanie, pomagają utrzymać elastyczność naczyń krwionośnych i wzmacniają mięsień sercowy. Zaleca się co najmniej 30 – 45 min dziennie (2).

Nie mniej istotna jest kontrola masy ciała. Jak wskazują specjaliści, kluczowe jest utrzymanie prawidłowej masy ciała, a w razie otyłości jej stopniowa redukcja. W trosce o serce warto skonsultować swoją wagę ze specjalistą – lekarzem pierwszego kontaktu lub dietetykiem.

Warto także zwrócić uwagę, że niekiedy wytyczne te będą podlegały modyfikacjom, w zależności od stanu zdrowia seniora. Stąd istotne są także regularne wizyty kontrolne i badania, a więc monitorowanie poziomu cholesterolu, ciśnienia krwi i poziomu glukozy. Wszystkie te wymienione wyżej będą pozwalały na wczesne wykrycie nieprawidłowości.

Znaczenie witamin z grupy B dla zdrowia

Witaminy z grupy B są niezbędne dla człowieka na wielu poziomach. Przede wszystkim uczestniczą w przemianie składników odżywczych takich jak węglowodany, białka i tłuszcze, dzięki czemu dostarczają komórkom energii. Dodatkowo wspierają funkcjonowanie układu nerwowego, dzięki temu, że uczestniczą w budowie komórek nerwowych czy produkcji neuroprzekaźników. Witaminy z grupy B są także niezbędne dla układu krwionośnego – wpływają one zarówno bezpośrednio na pracę serca, jak i uczestniczą w przemianie związków, dzięki czemu zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia (3).

Jakie witaminy B na serce i układ krążenia są wskazane dla seniora? Jakie witaminy na kołatanie serca?

Zgodnie z oświadczeniami opublikowanymi przez EFSA (pol. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) witaminy z grupy B w sposób istotny wpływają na zdrowie, w tym także pracę serca i całego układu krążenia. Jaką pełnią rolę?

Witamina B1, czyli tiamina:

• wpływa korzystnie na układ krążenia, ponieważ odgrywa istotną rolę w metabolizmie glukozy, dostarczając energii mięśniowi sercowemu (4).

Witamina B6, czyli pirydoksyna:

• witamina B6 uczestniczy w syntezie neuroprzekaźników i hormonów regulujących ciśnienie krwi, dodatkowo bierze udział w przemianie związków np. homocysteiny, czyli związku, którego wysoki poziom sprzyja chorobom układu krążenia (4).

Witamina B9:

• kwas foliowy, w więc witamina B9, uczestniczy w produkcji czerwonych krwinek i metabolizmie homocysteiny – aminokwasu, którego podwyższony poziom zwiększa ryzyko miażdżycy (4). Jak wskazują badania, jego suplementacja zmniejsza ryzyko udaru mózgu o 10% i chorób sercowo-naczyniowych o 4% (5).

Witamina B12:

• Witamina B12, podobnie jak witamina B6 i B9 uczestniczy w metabolizmie homocysteiny, dzięki czemu obniża ryzyko ostrych epizodów sercowo – naczyniowych takich jak udar mózgu czy zawał serca (4).

Niedobór witamin z grupy B – czym grozi w wieku senioralnym?

Zgodnie z tym co wspomniano wyżej, u osób w wieku podeszłym wyższe jest ryzyko wielu niedoborów żywieniowych. Wśród składników niedoborowych występować mogą właśnie witaminy z grupy B. Ich niedobór u osób starszych może przyczynić się do zaburzeń sercowo-naczyniowych, a więc zaburzenia pracy mięśnia sercowego, wyższego poziomu homocysteiny i w konsekwencji wyższego ryzyka miażdżycy i chorób serca. Niedobór witamin z grupy B może także prowadzić do niedokrwistości i zaburzeń neurologicznych objawiających się dolegliwościami takimi jak neuropatie, przemęczenie czy problemy z pamięcią (6).

Jak suplementować witaminy z grupy B w wieku senioralnym?

Podejrzenie niedoborów witamin z grupy B warto potwierdzić konsultacją z lekarzem. Specjalista zleci wykonanie odpowiednich badań, które pozwolą na obiektywną ocenę stanu zdrowia i diety. Jeśli u seniora występują niedobory witamin z grupy B przede wszystkim zaleca się modyfikacje jadłospisu, a więc spożywanie zróżnicowanej diety, czyli włączenie do jadłospisu produktów pełnoziarnistych, warzyw liściastych, nasion roślin strączkowych oraz chudego mięsa i ryb. Następnie wsparciem mogą być także produkty wzbogacane takie jak napoje roślinne czy płatki zbożowe.

Jednocześnie nadal wskazane może być przyjmowanie dodatkowych suplementów diety. O tym jaki suplement należy rozważyć, warto porozmawiać z lekarzem prowadzącym. Doświadczony specjalista podpowie odpowiedni preparat i dawkę jak będzie właściwa dla danej osoby.

Podsumowując, utrzymanie prawidłowego poziomu witamin z grupy B jest kluczowe dla zdrowia serca i układu krążenia u seniorów. Na co dzień, aby zadbać o sprawny i wydolny układ krwionośny, należy przestrzegać zdrowej diety, uprawiać regularną aktywność fizyczną, a w razie niedoborów pokarmowych, rozważyć dodatkową suplementację składników deficytowych.

Bibliografia:

1. Díez-Villanueva P. i wsp. Risk Factors and Cardiovascular Disease in the Elderly. Rev Cardiovasc Med. 2022.
2. M. Jarosz i wsp. Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej  dla osób w wieku starszym. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB, 2017.
3. J. Gawęcki. Żywienie człowieka. Tom 1. Podstawy nauki o żywieniu, 2010.
4. EFSA. Food and Feed Information Portal Database. Health Claims, EU Register. Dostęp online 15.03.2025.
5. Li, Y. i wsp. Folic Acid Supplementation and the Risk of Cardiovascular Diseases: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Journal of the American Heart Association 2016, 5(8).
6. I. Skrzypek. Witaminy dla seniora. Najczęstsze błędy i groźne interakcje z lekami 2024. Dietetycy.org.pl

CHIESI/AWA/INB/03/03/2025