Narodziny przed planowanym terminem to ogromne wyzwanie zarówno dla dziecka, jak i jego rodziców. Wcześniaki wymagają szczególnej opieki, a ich organizm ma specyficzne potrzeby zdrowotne. Jednym z kluczowych aspektów, o który trzeba zadbać, jest dostarczenie odpowiednich składników odżywczych, w tym żelaza, którego niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji dla rozwoju dziecka.
Dlaczego wcześniaki wymagają szczególnej troski?
Dzieci urodzone przed 37. tygodniem ciąży nie zdążyły w pełni rozwinąć swoich organów, co sprawia, że ich adaptacja do świata zewnętrznego jest trudniejsza. Do najczęstszych wyzwań zdrowotnych wcześniaków należą:
- Problemy z oddychaniem – niedojrzałe płuca mogą wymagać wsparcia oddechowego urządzeniami do nieinwazyjnej wentylacji, a w cięższych przypadkach nawet użycia respiratora. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Rurka intubacyjna.
- Zaburzenia trawienia – układ pokarmowy wcześniaka jest bardziej wrażliwy i mniej efektywny w przyswajaniu składników odżywczych. Szczegółowe informacje znajdziesz tutaj: Niedojrzałość układu pokarmowego.
- Niedobory składników mineralnych – wcześniaki ze względu na skrócony czas trwania ciąży nie zdążyły zgromadzić odpowiednich zapasów np. żelaza.
Rola żelaza u wcześniaków
Jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych wcześniaków jest niedobór żelaza, który może prowadzić do anemii. W trzecim trymestrze ciąży płód gromadzi zapasy tego pierwiastka, z tego względu dzieci urodzone przedwcześnie nie mają wystarczająco dużych rezerw.
Dlaczego żelazo jest tak ważne dla wcześniaków?
- Wpływa na rozwój neurologiczny – żelazo odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu się mózgu i układu nerwowego, wpływając na rozwój funkcji poznawczych.
- Jest niezbędne do produkcji czerwonych krwinek – chroni przed anemią i zapewnia odpowiednie dotlenienie organizmu.
- Wspiera odporność – niedobór żelaza może osłabiać organizm i sprawiać, że dziecko jest bardziej podatne na infekcje. Więcej o odporności u wcześniaków przeczytasz: Dlaczego wcześniaki mają słabszą odporność niż dzieci urodzone o czasie.
Suplementacja żelaza – oficjalne rekomendacje Polskiego Towarzystwa Neonatologicznegi
Polskie Towarzystwo Neonatologiczne (PTN) zaleca suplementację żelaza u dzieci z gruo ryzyka, w tym niemowląt przedwcześnie urodzonych zgodnie z indywidualnymi potrzebami dziecka. W większości przypadków wcześniaki urodzone przed 32. tygodniem ciąży powinny otrzymywać profilaktyczną porcję żelaza aż do ukończenia 12. miesiąca. Zalecana dawka to:
- 1–2 mg żelaza na kilogram masy ciała dziennie.
Poza niemowlętami urodzonymi przedwcześnie, PTN wśród grup ryzyka wyróżnia również noworodki z małą masą urodzeniową ciała, niemowlęta z ciąż mnogich oraz te, których matki cierpiały na niedokrwistość w trakcie ciąży.
Decyzję o rozpoczęciu podaży żelaza i jej dokładnym dawkowaniu zawsze podejmuje lekarz na podstawie badań poziomu żelaza i ogólnego stanu zdrowia dziecka.
Opieka nad wcześniakiem – co jeszcze warto wiedzieć?
Opieka nad wcześniakiem wymaga szczególnej uwagi i świadomości zdrowotnej. Poza suplementacją żelaza, kluczowe jest:
- Karmienie piersią lub modyfikowanym mlekiem dla wcześniaków – dostarcza niezbędnych składników odżywczych. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule: Laktacja a poród przedwczesny.
- Regularne wizyty kontrolne u pediatry i neonatologa – monitorowanie wzrostu, rozwoju i poziomu żelaza we krwi.
- Wczesna interwencja wspomagająca rozwój – rehabilitacja, fizjoterapia i stymulacja sensoryczna mogą wspomagać rozwój dziecka.
Wcześniaki wymagają szczególnej opieki, a jednym z kluczowych elementów ich zdrowia jest prawidłowy poziom żelaza. Jego niedobór może prowadzić do anemii, problemów z odpornością i rozwojem psychoruchowym. Regularne monitorowanie poziomu żelaza oraz stosowanie profilaktycznej suplementacji to kluczowe kroki, by zapewnić wcześniakowi najlepszy start w życiu.
Więcej informacji o opiece nad wcześniakami znajdziesz na portalu Jestem Wcześniej.
Na podstawie:
Szczapa J. Postępowanie w niedokrwistości u noworodków. W: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Borszewska-Kornacka M.K. (red. meryt.), Warszawa, wydanie V 2023: 563-566
Lauterbach R. Homeostaza żelaza – zapobieganie niedoborom we wczesnym okresie rozwoju. W: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Borszewska-Kornacka M.K. (red. meryt.), Warszawa, wydanie V 2023: 567-572
CHIESI/AWA/INN/13/04/2025
